کتاب رمان «مأمور»؛ علی مؤذنی
عنوان کامل کتاب
مأمور
نویسنده
علی مؤذنی، متولد ۱۳۳۷
ناشر
انتشارات کتاب نیستان تهران
سایر
چاپ اول، ۱۳۸۸: ۴۰۰ صفحه، رقعی، ۶۸۰۰ تومان
عنوان کامل کتاب
مأمور
نویسنده
علی مؤذنی، متولد ۱۳۳۷
ناشر
انتشارات کتاب نیستان تهران
سایر
چاپ اول، ۱۳۸۸: ۴۰۰ صفحه، رقعی، ۶۸۰۰ تومان
کتاب رمان «موسای عیسی»؛ علی مؤذنی
عنوان کامل کتاب
موسای عیسی
نویسنده
علی مؤذنی، متولد ۱۳۳۷
ناشر
انتشارات کتاب نیستان
سایر
چاپ اول، ۱۳۸۸: ۱۹۶ صفحه، رقعی، ۳۵۰۰ تومان (چاپ ۱۳۹۴: ۱۱ هزار تومان)
عنوان کامل کتاب
کشتیبان دوست
نویسنده
علی مؤذنی، متولد ۱۳۳۷
ناشر
انتشارات کتاب نیستان
سایر
چاپ اول، ۱۳۸۸: ۱۳۶ صفحه، رقعی، ۲۵۰۰ تومان
نویسنده: برادر مجید ابراهیمیان
دوست عزیزم، مجید ابراهیمیان، دانشجوی کارشناسیارشد ادبیات در دانشگاه علامه طباطبایی است. توجه به ملاحظات او، قطعاً در ارتقای سواد و نقد ادبی مؤثر است.
رؤیایی که در نیمهشب میماند
سه بعد بررسی یک کتاب
کتابِ "رؤیای نیمهشب" را از سه بُعدِ فرمی، محتوایی و ضرورتی میتوان بررسی کرد.
در آغاز باید گفت که هنر، و در اینجا ادبیات، از مادۀ خیال تغذیه میکند و کارش انبساط و انقباضِ نفسانی است. پس بهنفسه ارزنده یا نیرزنده نیست. به بیانِ دیگر هنر وسیلۀ ترغیب و تبلیغ است. آنچه متمایزش میکند اندیشهای است که در این ظرف ریخته میشود.
از سوی دیگر همین ظرف (یعنی هنر و در اینجا ادبیات) با مظروف (یعنی اندیشه) مناسبتهایی دارد. هر اندازه این مناسبات مستحکمتر باشد، ضریبِ تأثیر بیشتر میشود.
و از جهتِ دیگر ظرفِ گفتهشده خودش نیز دارای قواعدی است که هر اندازه آن قواعد در آن لحاظ شود ظرف یا فرمِ بهتری داریم که در نتیجه قدرتِ ترغیب و امکانِ ماندگاریِ آن اثر را افزایش خواهد داد.
تفکیک فرم و محتوا
گرچه در تفکیک یا عدمِ تفکیک فرم و محتوا بحثهای فراوانی شده، اینجا این دو را تا حدودی جدا بحث میکنیم.
فرم
در بحثِ فرم، این کتاب نواقصی دارد که به برخی اشارهای میشود.
اولین مورد نداشتنِ تیپ است. تمامِ شخصیتها به یک زبان صحبت میکنند، هرچند از طبقاتِ مختلفِ جامعهاند.
موردِ بعدی ناسازیهای تاریخی است که بحثی مفصل میطلبد. اجمالاً اینکه این داستان در قرنِ هفتم و در شهری عربی (حله) روایت میشود، ولی هم توصیفات و هم کلماتِ داستان به اماکنِ معاصرِ ایرانی و واژگانِ متداولِ تهرانی پهلو میزند. بازاری که وصف میشود انگاری بازارِ تجریش است. واژۀ "شانس" کجای ادبیاتِ دیروز است؟ عشقی که در داستان موج میزند از علاقه است و بنا به تعریفی است که ما امروزیها از آن داریم، نه مسلمانِ عربِ قرنِ هفتمی. یک اثرِ هنریِ تاریخی نیازمندِ ظرافتهای ژرفی است که این اثر تا حدودِ زیادی فاقدِ آن است.
موردِ دیگر زاویۀ دید است. راویِ اولشخصِ داستان در جریانِ مستقیمِ مهمترین بخشِ داستان نیست. پس چرا باید این زاویۀ دید را برگزید؟ دلیلش جذابیتهای نفسانی است که در بخشِ محتوا گفته میشود انشاءاللّه.
تعلیقِ داستان قابلِ قبول است، گرچه در مواردی افراطی میشود.
ضرباهنگِ داستان نیز دچارِ افت و فرود است و گاهی ملالآور میشود.
سخن فراوان است، ولی در جمعبندیِ فرم میتوان گفت که اثرِ موردِ بحث نه رمان و نه حتی داستان است. بیشتر به حکایاتِ ادبیاتِ کلاسیکِ شرقی میماند که ذهنیاتِ نویسنده در آن جاری است تا واقعیتهایی که موجبِ همدلیِ مخاطب با متن میشود. مخاطبِ چنین فرمی کودکان و نهایتاً نوجوانانِ کمارتباط با ادبیاتاند که البته بازخوردهای موجود این مطلب را تصدیق میکند.
محتوای اثر
موضوعِ این اثر مذهبی است؛ جریانِ تشرفِ یکی از شیعیان به محضرِ حضرتِ صاحب، عجّلاللّهفرجه.
پرداختی که برای این محتوا گزیده شده تا حدودِ زیادی مباینِ این موضوع است. صراحتاً روایتِ یک عاشقانۀ مذهبی است. ما میگوییم عاشقانه، شما چیزِ دیگری بخوانید!
آنچه که این متن را به شمارگانِ بالا رسانده ربطِ چندانی به حضرتِ صاحب، عجّلاللّهفرجه، ندارد. اگر چنین بود، کتابهای فراوانی در این مورد نوشته شده و با وجودِ وضوح و اتقانِ بالایشان کمتر دیده شدهاند.
جذابیتهای نوجوانانه و نفسانیِ این کتاب در فضای سطحینگریِ مذهبیِ حاکم بر غالبِ نسلِ جوانِ مذهبی، فرصتی مناسب برای جولانِ چنین آثاری را میدهد. کافی است نگاهی به آثاری از هنرهای دیگر، اعم از سینما و موسیقی، بیندازیم تا متوجه شویم که آنچه هنر را ارزشمند میکند، مقبولیتِ عمومی نیست، بلکه همین مقبولیت به ما کمک میکند که دریابیم جامعه تا چه اندازه با مبانی فاصله دارد یا ندارد. تذبذبِ افسارگسیختۀ نورسیدگانِ مذهبی تشخیصی میانِ جذابیتهای جنسی و محبتِ حضرتِ صاحب، عجّلاللّهفرجه، قائل نمیشود. گناهِ این بیتشخیصی نه مستقیماً بر گردهٔ نویسنده است، نه مخاطبِ نوجوانِ این متن. در واقع با بروزِ چنین پدیدههایی باید پی به یک بیماریِ خطرناک برد که امید است طبیبان برای علاجش بیندیشند. بیتوجهیِ اولیا به امرِ تربیت و وانهادنش به مدرسه، و در ادامه سطحیآموزیِ مدارس با توجه به قالبِ نابومیِ آنها، از ریشههای این تذبذب است.
بحث در محتوا نیز به این کوتاه ختم نمیشود، ولی به همینها بسنده میکنیم. ما مسلمانان برای هنر وظیفه قائلیم. آنچه محتوا را غنی از معارفِ دینی میکند هنر نیست، مبانیِ صحیحِ هنرمند است. پس پیش از هر حرکتی در هنر باید مسلمان تربیت کرد. اگر نکردیم، از این شبهات فراوان و فراوان خواهیم دید.
ضرورت
بحثِ پایانی ضرورت است که البته در حوزۀ بنده هم نیست و شاید کمی از انصاف خارج شوم.
مختصر اینکه در اوضاعِ کنونی ضرورتهای خطیرتری پیش آمده که بهتر است به آنها پرداخت.
تشرفِ یکی از شیعیان به محضرِ حضرتِ صاحب، عجّلاللّهفرجه، در قرنِ هفتم و شیعهشدنِ آن شهر در نتیجۀ این تشرف، تذکری نیکوست. ایشان خواسته و آرزوی شیعیان، بلکه جهانیان، هستند. اما برای تحققِ ظهورِ آن گرامی باید زیرساختهایی فراهم شود. باید مسلمانانی مسلط به مبانیِ دینی تربیت شوند. باید با فقر، فحشا، اسراف، اشرافیگری، سطحینگری، بیبصیرتی و بسیاری از معضلاتِ عقیدتی و اجتماعی برخورد کرد و مردم و جوانان را متوجهِ حلّ این امراض کرد.
به نظر میرسد مادام که این مسائل حل نشده پرداختن به موضوعِ این کتاب، در بهترین محتوا و فرم هم، ضرورتی ندارد و این رؤیای خواستنی در همان نیمهشب خواهد ماند، معالاسف.
به زودی در قفسه:
شناساندن سیدناشناخته، یک آموزش مطلوب
کتاب «سید عزیز» | حمید داودآبادی
کتاب «سید عزیز: زندگینامه خودگفته حجتالاسلام و المسلمین سید حسن نصرالله دبیر کل حزبالله لبنان» | حمید داودآبادی
آن سید ناشناخته
«هر چیزی که مایه شناخت و تکریم بیشتر آن سید عزیز شود، خوب و برای من مطلوب است.»
ولی معظم فقیه ظاهرا بر نسخه اول این کتاب، چنین نگاشتند. سیدحسن نصرالله هنوز برای ما ناشناخته است. این شناسایی، آموزشی خوب و مطلوب است.
این کتاب بر پایه دو جلسه مصاحبه با آن سید عزیز، آن رهبر دلاور عربی تنظیم شده است. یعنی اینکه جای کار تحقیقی فراوانی در این زمینه وجود دارد. به ویژه این که تحولات سالهای اخیر نیز میتواند در اثر مستقلی مورد بررسی قرار گیرد و همه اینها در حد یک شرح اسم از سید عزیز خواهد بود و گویای عظمت مردی از تبار شیعیان راستین که در پرتو ولایت میرزمد، نیست.
سید حسن نصرالله متولد 1960 میلادی است، یعنی امید آن داریم که حالا حالاها باشد و نه فقط لبنان و جهان اسلام، بلکه جهان بشری از تابش این قمر نورانی بهره بگیرد.
یک نویسنده کاربلد
حمید داودآبادی، رزمنده نوجوانی بود که در نماز جمعه بعلبک به سیدحسن جوان- که آن هنگام او را خامنهای کوچک مینامیدند- اقتدا کرد و پای درس تاریخ سیاسیاش نشست. این فعال رسانهای کشورمان بعدها دو مصاحبه خوب از او گرفت.
یک کتاب جمع و جور و معتبر
این دو مصاحبه سهساعته با اضافه شدن پاورقیها و پینوشتهایی جهت اطلاعات بیشتر خواننده از اشخاص، گروهها و رویدادها به یک کتاب خوب تبدیل شد. پینوشتها حتی به فهم متن اصلی هم کمک میکنند. اطلاعات خوب، جامع و روشنگری که مثلا درباره جنبش امل، امام موسی صدر، محمدباقر صدر و... در پینوشت وجود داشت، به فهم تاریخ معاصر ایران، عراق و لبنان که بستر بسیاری از مباحث کتاب است، کمک میکند؛ هر چند از نظر اعتبار در حد و اندازه متن نیست.
این کتاب در کنار پرداختن به تاریخ حزبالله و نقش سپاه و حکومت اسلامی ایران در آن، به خوبی قضیه عملیاتهای شهادتطلبانه، این ابتکار پیروزیبخش و امیدآفرین شیعیان لبنانی را ترسیم و تبیین میکند و تمایز آن را تقلیدهای بعدی غیرشیعیان نشان میدهد.
قضیه تنها مورد زندانی شدن سید حسن نصرالله که آن هم در ایران و براساس اشتباه راهبردی و نابخشودنی دفتر نخستوزیری میرحسین موسوی، آن فتنهگر آلت دست، به بهانه هیچ و پوچ رخ داد، در این کتاب مطرح شده است.
سه خاطره کوتاه از سه دیدار با سیدمحمدهادی نصرالله، فرزند شهید این رهبر عربی، به همراه وصیتنامه او که هنوز خواندنی است، پایانبخش مطالب کتاب است که به تصاویری از کودکی نصرالله تا اکنون را به دنبال دارد.
یادداشت نویسنده درباره تاریخ شفاهی و نیز جزییاتی از انجام گفتگوهای اصلی کتاب، از جهت مهارتهای روش تحقیق و مصاحبه مهم است و نکتههای قابل استفاده فراوانی دارد. به نظر میرسد این کتاب از جهت افزودنیهای جنبیاش تنها یک نقشه جغرافیایی لبنان و فلسطین اشغالی کم داشته باشد.
عنوان کامل کتاب:
سید عزیز: زندگینامه خودگفته حجتالاسلام و المسلمین سید حسن نصرالله دبیر کل حزبالله لبنان
به کوشش:
حمید داودآبادی فراهانی، متولد 1344
مترجم از عربی به فارسی:
علیرضا موحدی
ناشر:
تهران: نشر یا زهرا سلاماللهعلیها
توضیحات:
چاپ چهارم، 1392، 176 صفحه، 3000 نسخه، 6000 تومان. مصور، رنگی.
به زودی در قفسه:
عنوان کامل کتاب:
لاف عشق
نویسنده:
محمد جبارپور، متولد ۱۳۶۶
ناشر:
تهران، انتشارات بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق علیهالسلام
توضیحات:
چاپ چهارم، ۱۳۹۳: ۴۸ صفحه، ۳۰۰۰ تومان.
عنوان کامل کتاب:
ملاقات در شب آفتابی
نویسنده:
علی مؤذنی (متولد ۱۳۳۷)
دستهبندی:
رمان دفاع مقدس، خاطرات جانبازان
ناشر:
مؤسسه انتشارات قدیانی
چاپ:
چهاردهم، ۱۳۹۴، ۱۵۲ صفحه،۴۰۰۰ تومان.
عنوان کامل کتاب
طراوت بندگی: شرح احادیث اخلاقی رهبر معظم انقلاب اسلامی
گردآوری:
احسان طریقالاسلامی (متولد ۱۳۵۷)
ناشر:
قم، مؤسسه فرهنگی هنری طریق معرفت ثقلین
چاپ:
دوم، بهار ۱۳۹۵، ۱۱۸ صفحه، ۷۰۰۰ تومان.
عنوان کامل کتاب
آقا سید مجتبی: خاطرات دلاور شهید سید مجتبی هاشمی فرمانده نیروهای جنگهای نامنظم در دفاع مقدس (فداییان اسلام) حماسه خرمشهر/ شکست حصر آبادان
نویسنده
اصغر فکور
ناشر
نشر شاهد (سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران، معاونت پژوهشی و ارتباطات فرهنگی)
چاپ
اول، سال ۱۳۹۱، ۳۰۰۰ نسخه، ۲۳۲ صفحه، ۵۰۰۰ تومان.