طرح ملی «ایستگاه مطالعه» از طرح‌های خیلی خوبی بود که در دوران حضور مهندس منصور واعظی در نهاد کتاب‌خانه‌های عمومی کشور اجرا شد. در این طرح،‌ قفسه‌های کتاب با تنوع موضوعی خوب و دسته‌بندی شده برای مخاطبان گوناگون (از خردسال تا نوسوادان بزرگسال) در جاهای شلوغ مثل ایستگاه‌های قطار وجود داشت و...

بگذریم. کتاب «سر دار» یکی از کتاب‌هایی بود که در این طرح،‌ منتشر شد و من در قطار مسیر مشهد-ساری،‌ موفق به خواندن این کتاب شدم. خدا خیرشان دهد. (طرح جلد کتابی که خواندم با عکس بالایی متفاوت است. عکس بالایی مربوط به طرح جلد اصلی کتاب در چاپ قبلی است.)

این کتاب از این جهت که توسط نوه شیخ شهید نوشته است، توانسته اطلاعات خوبی را گرد هم بیاورد. دسترسی او به بسیاری منابع دست اول و همتش در نگارش کتاب، کمک بزرگی در روشن شدن یکی از زوایای تاریک تاریخ معاصر و جنبش مشروطه نموده است. 

توضیحات نویسنده درباره دستگیری،‌ دادگاه، جمعیت حاضر در میدان توپخانه تهران (محل بر دار رفتن و اعدام آیت‌الله شهید توسط مجاهدان فاتح تهران!)، توهین به جنازه و سرنوشت آن، سرنوشت مخالفان، به ویژه سرنوشت آن پسر شیخ که  در پای دار کف زد، جالب و خواندنی است. صفحاتی از کتاب هم به تبیین دیدگاه شیخ درباره مشروطه مشروعه و مخالفتش با مشروطه مطلقه می‌پردازد.

تاریخ همه‌اش درس عبرت است. در این میان، تاریخ معاصر سهم ویژه‌ای دارد. 

اطلاعات کتاب‌شناسی اثر:

عنوان کامل کتاب:

سرّ دار: گزارشی تحلیلی از بر دار رفتن آیت‌الله شیخ فضل‌الله نوری در نهضت مشروطه

به قلم:

تندر کیا،‌ نوه شیخ شهید

ناشر:

نهاد کتاب‌خانه‌های عمومی کشور، مؤسسه انتشارات کتاب نشر+ کتاب صبح

چاپ:

اول (کتاب نشر): سال ۱۳۹۱، ۱۰۴ صفحه.

به زودی در قفسه:

کتاب «لاف عشق»؛ نقد سبک زندگی امت حزب‌الله / محمد جبارپور

کتاب «سید عزیز»؛ زندگی و زمانه سید حسن نصرالله دبیر کل حزب‌الله لبنان/ حمید داودآبادی
کتاب «مدرسه انقلاب»؛ رمان نوجوانان؛ حسین فتاح (انتشارات ذکر)
کتاب «رؤیای نیمه‌شب»؛ مظفر سالاری (کتابستان معرفت)؛ یادداشت برادر مجید ابراهیمیان

کتاب رمان «خوشه‌های خشم»؛ جان‌اشتاین بک
کتاب «نظریه رمان»؛ حسین پاینده (نشر نظر- نیلوفر)

عنوان کامل کتاب:

ملاقات در شب آفتابی

نویسنده:

علی مؤذنی (متولد ۱۳۳۷)

دسته‌بندی:

رمان دفاع مقدس،‌ خاطرات جانبازان

ناشر:

مؤسسه انتشارات قدیانی

چاپ:

چهاردهم، ۱۳۹۴، ۱۵۲ صفحه،‌۴۰۰۰ تومان.

سید مجتبی هاشمی و فداییان اسلام (قضیه سال اول جنگ در آبادان) را می‌شناسید. این کتاب،‌ خاطرات خوبی را از آن دوران جمع کرده است. کتاب «آقا سید مجتبی» اختصاصی به آقا سید مجتبی ندارد و برای فهم کلی فداییان اسلام و سال اول جنگ مناسب است.

سال اول جنگ،‌ سال جالبی است. واکنش مردم (اعم از مسئولان تا طیف‌های گوناگون مردم) به جنگ به شدت‌،‌ خواندنی،‌ درس‌آموز و قابل مطالعه علمی است. دوران جنگ‌های نامنظم و مدیریت شهید چمران فوق‌العاده خواندنی است. 

یک گونه مهم از افرادی که در ابتدای جنگ،‌ داوطلبانه وارد آن شدند و از عزت کشور و اسلام دفاع کردند،‌ دانشجویان بودند. (آن موقع تعداد دانشجویان و دانشگاه‌ها کم بود. هر کسی نمی‌توانست دانشجو بشود و دانشجویان واقعا یک قشر متفاوت و برجسته‌ای بودند.)

آقا عزیز، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی می‌گفت که در زمان شروع جنگ‌، دانشجو بود. به جبهه آمد و خواست بجنگد. مسئولان وقت ترجیح می‌دادند که او مربی رزمندگان شود تا این‌که خودش بجنگد. (این تصور هنوز هم هست که بعضی آدم‌ها، باید فکر کنند، عده دیگری کار عملی انجام دهند!)

یک گونه مهم رزمندگان‌، اهالی بومی مناطق درگیر جنگ هستند. این دسته هم می‌توانستند برگردند در عقبه و نجنگند. کسی آن‌ها را مجبور نکرده بودند و اصلا انتظاری از آن‌ها نمی‌رفت. تازه کسی هم آن‌ها را تحویل نمی‌گرفت و سلاح و مهمات نداشتند.

یک گونه مهم دیگر پاسداران و اعضای کمیته‌های انقلاب اسلامی بودند. پاسداران شهرهای مختلف که وظیفه دانستند پس از تأمین امنیت شهر خود،‌ بیایند در مناطق جنگی، از انقلاب دفاع کنند. (سپاه یک سازمان نظامی نبود. سازمان انتظامی بود. سپاه در ابتدای سلاح سنگین نداشت. سازماندهی تیپ و لشکر نداشت و اصلا برای جنگ با یک کشور دیگر، آمادگی نداشت؛ از این رو سپاه هم داوطلبانه وارد جنگ شد!)

یک گونه مهم‌تر از همه این‌ها، نیروهای داوطلبی هستند که از سرتاسر کشور خودشان را به طرق مختلف رساندند. داش‌مشتی‌ها، مردان مرد و دلاوران واقعی این‌جا هستند. قدر این گروه را به طور ویژه باید دانست. گروهی که نوجوان دارد، زن دارد، مرد دارد، پیرمرد هم دارد. خدا شهید چمران و سید مجتبی هاشمی را خیر بدهد که این‌ها را پذیرفتند،‌ سازماندهی‌ کردند و از طریق جنگ‌های نامنظم، دانشگاه جبهه را محقق ساختند. شاهرخ ضرغام‌ها در این دانشگاه دانش‌آموخته شدند. 

سال اول جنگ، سال مردشناسی بود. فی تقلب الاحوال علم جواهر الرجال. حسن باقری‌ها هم در این سال خودشان را نشان دادند. عزیز جعفری‌ها هم. سید مجتبی هاشمی و شاهرخ ضرغام‌ها هم جربزه از خودشان نشان دادند و اصولا هر کس که لیاقتش را نشان می‌داد،‌ فرمانده می‌شد. شیپور جنگ که نواخته شد، بین مردها هم مردترها مشخص شدند.

این کتاب «آقا سید مجتبی» از نظر فنی،‌ چنگی به دل نزد. البته نویسنده تلاش خوبی کرد و قابل تقدیر است. اما از نظر محتوایی، خیلی خوب بود. الحق و الانصاف، جای تشکر دارد. 

روایت‌های حاج قاسم صادقی خیلی خوب بود؛ خاطرات دیگران هم. پیوندهای خوبی هم توانستم با دیگر آثار دفاع مقدسی نظیر «یکشنبه آخر» خانم رامهرمزی برقرار کنم.

اطلاعات کتابشناسی اثر:

به زودی در قفسه:

کتاب «طراوت بندگی» / شرح احادیث اخلاقی امام خامنه‌ای
کتاب رمان «ملاقات در شب آفتابی»؛ دفاع مقدس / علی مؤذنی
کتاب «سر دار» / بر دار رفتن شیخ فضل‌الله نوری در مشروطه به روایت نوه شیخ شهید
کتاب «لاف عشق»؛ نقد سبک زندگی امت حزب‌الله / محمد جبارپور

کتاب «سید عزیز»؛ زندگی و زمانه سید حسن نصرالله دبیر کل حزب‌الله لبنان/ حمید داودآبادی
کتاب «مدرسه انقلاب»؛ رمان نوجوانان؛ حسین فتاح (انتشارات ذکر)
کتاب «رؤیای نیمه‌شب»؛ مظفر سالاری (کتابستان معرفت)؛ یادداشت برادر مجید ابراهیمیان
کتاب «نظریه رمان»؛ حسین پاینده (نشر نظر- نیلوفر)

عنوان کامل کتاب

آقا سید مجتبی: خاطرات دلاور شهید سید مجتبی هاشمی فرمانده نیروهای جنگ‌های نامنظم در دفاع مقدس (فداییان اسلام) حماسه خرمشهر/ شکست حصر آبادان

نویسنده

اصغر فکور

ناشر

نشر شاهد (سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران، معاونت پژوهشی و ارتباطات فرهنگی)

چاپ

اول، سال ۱۳۹۱، ۳۰۰۰ نسخه، ۲۳۲ صفحه،‌ ۵۰۰۰ تومان.

کتاب «ناودان الماس» | مجموعه شعرهای نو احمد عزیزی

احمد عزیزی و تراز شعر و نثر فارسی معاصر

 بین شاعران مشهور معاصر، کتاب‌های احمد عزیزی را کمتر خوانده‌ام. «ناودان الماس» را که خواندم، خیلی خوشم آمد. خدایش خیر دهاد. عالی بود. لذت بردیم. روحمان تازه شد. عاشقانه، عارفانه، اجتماعی، طنز، از سر دغدغه و احساس. برای غزه و جهان اسلام هم شعر دارد. از بسیاری از اشعار لذت بردم. واقعا این واژه‌ها قدرت عجیبی دارند و شاعران توانایی عجیبی در کشف و آزادسازی ظرفیت بالقوه واژه‌ها. طوفان به پا می‌کنند این واژه‌ها. ناودان الماس، شعرهای نو، نیمایی و سپید دارد.

نمی‌دانم هنوز در بستر بیماری (از 1386) هست یا نه، بی‌شک وجودش نعمتی است برای شعر معاصر. سه جلد مجموعه آثارش را (شعرهای نو، غزل و مثنوی) که نشر نیستان چاپ کرده، خریدم. به زودی هم طغیان ترانه (مثنوی) و قوس غزل (غزل) را خواهم خواند، ان شاء الله. هنوز جلد چهارم مجموعه آثارش یعنی یک لیوان شطح داغش را نخریدم. شطحیات او پایه‌گذار نثر نوین و پرتوانی از زبان فارسی است که سرشار از آرایه‌های ادبی و زیبایی است؛ عبارت‌سازی‌هایی که نشان از خلاقیت و هنر دارند، تراز ویژه‌ای به نثر فارسی بخشیده است.

یک نمونه از اشعار کتاب ناودان الماس:

بنویس عشق
و نام مرا زیر آن بگذار!
زیرا من
از روی مین خواهم گذشت
اما نه از سرزمین
خداحافظ پروانه‌های کوچه ما
ص89

 اطلاعات کتاب‌شناختی اثر:

به زودی در قفسه:

کتاب «آقا سید مجتبی»؛ عملیات نامنظم فدائیان اسلام در دفاع مقدس / اصغر فکور
کتاب «طراوت بندگی» / شرح احادیث اخلاقی امام خامنه‌ای
کتاب رمان «ملاقات در شب آفتابی»؛ دفاع مقدس / علی مؤذنی
کتاب «سر دار» / بر دار رفتن شیخ فضل‌الله نوری در مشروطه به روایت نوه شیخ شهید
کتاب «لاف عشق»؛ نقد سبک زندگی امت حزب‌الله / محمد جبارپور

کتاب «سید عزیز»؛ زندگی و زمانه سید حسن نصرالله دبیر کل حزب‌الله لبنان/ حمید داودآبادی
کتاب «مدرسه انقلاب»؛ رمان نوجوانان؛ حسین فتاح (انتشارات ذکر)
کتاب «رؤیای نیمه‌شب»؛ مظفر سالاری (کتابستان معرفت)؛ یادداشت برادر مجید ابراهیمیان
کتاب «نظریه رمان»؛ حسین پاینده (نشر نظر- نیلوفر)

عنوان کامل اثر:

ناودان الماس/ مجموعه آثار. شعر نو

شاعر:

احمد عزیزی (متولد 1337)

ناشر:

کتاب نیستان

سایر توضیحات:

چاپ اول، 1387: 3300 نسخه، 104 صفحه، 1500 تومان.

 کتاب «آن که فهمید... آن که نفهمید...» | حمید داودآبادی

دوگانه‌های واقعی از روزهای نزدیک

یادداشت‌هایی در مجله امتداد

اولین بار این عنوان را در مجله امتداد دیدم. عنوان مجموعه یادداشت‌ها و خاطرات دو قسمتی حمید داودآبادی که در هر شماره به یک تقابل می‌پرداخت. تقابل میان انسان‌هایی که آگاهانه راه خیر و سعادت را در پیش گرفتند و آنانی که نفهمیدند و راه شر و شقاوت را انتخاب کردند. مجله امتداد آن سال‌ها در اوج بود و مطلب ثابت حمید داودآبادی از محبوب‌ترین مطالب برای من. او در هر شماره با محور قرار دادن یکی از رزمندگان (عمدتا شهدای) دفاع مقدس، یک نکته ناب از فرهنگ پایداری می‌گفت و در قسمت دوم، صفحه تلخ روزگار را نشان می‌داد و از شقاوت واقعی انسان‌های بدبختی می‌گفت که با دست خویش خود را به هلاکت انداختند؛ هر چند به ظاهر سود برده باشند.

دوگانه‌های خواندنی: کاستی نگاه یک‌سونگر

این دوگانه‌ها را باید خواند وگرنه توصیف ناقص من، گویای ظریف‌بینی نویسنده و لذت مطالعه آن نیست. ما معمولا عادت داریم از دفاع مقدس، صحنه‌های روشن و زیبای حماسه را بخوانیم و از فداکاری رزمنده‌ها بشنویم، از پشت جبهه هم کمک‌های مردمی و پایداری خانواده شهید را برای‌مان گفته‌اند. کم‌تر برای‌مان از مارهای خوش‌خط‌و‌خال مقدس مآب پشت جبهه گفته‌اند! دین‌فروشان دنیاپرست را نشناخته‌ایم. فهیمده‌ها را آن‌قدر برای‌مان گفته‌اند که گاهی دست‌نیافتنی شدند. یک بار هم از نفهمیده‌ها بخوانیم. اصلا برای درک درست فهمیده‌ها و فهم عظمت کارشان، باید نفهمیده‌ها را شناخت.

کتابی در امتداد مجله

خب، دیگر مشخص شده است که این کتاب، تکمیل و تداوم همان مقالات در 14 مقایسه است. طرح جلد و طرحی صفحه خوبی دارد. عکس‌هایی هم در پایان کتاب قرار داده شده است که با توجه به فضای مستند کتاب، مناسب است. تا دیر نشده این نقطه ضعف را هم اشاره کنم که چسب صحافی کتاب بسیار ضعیف عمل کرد!

نویسنده

حمید داودآبادی نویسنده شناخته‌شده‌ای‌ است. شاخص است. خودش رزمنده بوده، هم جنگ و هم پشت جبهه را درک کرده است. در جنگ و پس از آن، لبنان هم رفته است، بخش‌هایی از تاریخ معاصر ایران (چادر وحدت در دانشگاه تهران و...) و لبنان را از نزدیک درک کرده است. یک خبرنگار و فعال رسانه‌ای است. «خاطرات جبهه»‌اش از محبوب‌ترین وبلاگ‌هایی است که از چند سال گذشته می‌خوانم. مطالب خوب و منحصر به فردی می‌گذارد. آثارش از همان دهه 70 مورد توجه رهبری قرار گرفته است. خدا او و همه فعالان فرهنگی انقلاب اسلامی را برای اسلام و مسلمین نگه دارد.

جدول اطلاعات کتابشناختی اثر:

[این یادداشت را خیلی وقت بود نوشته بودم، نمی‌دانم چرا منتشر نشد؟!]

عنوان کامل کتاب:

آن که فهمید... آن که نفهمید...

نویسنده:

حمید داودآبادی، متولد 1346(؟!)

ناشر:

تهران: نشر یا زهرا سلام‌الله‌علیها

توضیحات:

چاپ اول، 1392، 112 صفحه، 2000 نسخه، 4000 تومان. مصور.

یک مجموعه قشنگ

شاید شما هم مجموعه کتاب‌های گزارش لحظه به لحظه را دیده باشید. طرح‌های جلد خوش آب‌ورنگی دارند. هر یک هم به یک واقعه تاریخی خاصی عمدتا از صدر اسلام پرداخته‌اند. گزارش لحظه به لحظه از ماجرای فدک، گزارش لحظه به لحظه از واقعه غدیر، گزارش لحظه به لحظه از ماجرای مباهله، گزارش لحظه به لحظه از سفر امام رضا علیه‌السلام به ایران و...

یک نویسنده جوان

نویسنده، محمدرضا انصاری، جوان است. متولد 1366. گزارش لحظه به لحظه از ازدواج حضرت زهرا را نیز در 18 سالگی، یعنی سال 84 نوشته است. خدا خیرش دهاد  قلمش را برای اسلام و انقلاب مفید و موثر قرار دهد.

یک کار قابل قبول

شیوه‌ و نام‌گذاری قالب کار با عنوان گزارش لحظه به لحظه، کاری خلاقانه و ستودنی است. پرداختی جدید به یک واقعه تاریخی کار آسانی نیست.

این کتاب، تقریبا به مانند یک گزارش خوب، از توصیف عینی برخوردار است و تلاش کرده است تا هیچ گونه تحلیل و تفسیری را در کار وارد نکند. خیال‌پردازی هم ندارد. گزارش او منحصر به منابع تاریخی (کتاب‌ها) و احادیث رسیده است. 

این گزارش در هفت بخش سامان یافته است:
بشارت تا خواستگاری، مراسم عقد، عقد تا عروسی، مراسم عروسی، شب عروسی، عروسی در بهشت و پس از عروسی.
هر بخش یک مقدمه دارد که به اهم موارد آن بخش به طور سریع و گذرا اشاره می‌کند  و در ادامه، محتوای مربوط در زیر عناوین خودشان مرتب شده‌اند.

جدول اطلاعات کتاب‌شناختی:

روایت صادقانه از جنگ

جنگ دوست‌داشتنی، خاطرات سعید تاجیک است از حضور خودش در جنگ تحمیلی هشت‌ساله ایران-عراق. بنابراین تاریخ و تحلیل دفاع مقدس نیست. تصویر کلانی از نبردها و عملیات و سیر جنگ نمی‌دهد، اما چیزهای باارزشی دارد که آن را همواره خواندنی می‌کند.

تربیت در جبهه

سعید تاجیک، نوجوانی بود که تا مدت‌ها او را به جبهه راه نمی‌دادند. بزرگ‌تر که شد، با کمی تقلب توانست خودش را به جمع باصفای رزمندگان بسیجی برساند. یک رزمنده ساده که به تدریج به یک رزمنده باتجربه تبدیل شد. فرمانده دسته شد و در کوره جنگ، آب‌دیده شد. سعید تاجیک و نوجوانانی چون او در جنگ، بزرگ شدند.

می‌فرماید: «فی تقلب الاحوال علم جواهر الرجال». در شرایط غیرعادی است که معلوم می‌شود یک نفر چند مرده حلاج است. استعدادها و ظرفیت‌های انسان شناخته می‌شود. تو شرایط سخت و پیش‌بینی‌نشده زندگی در جنگ، چه زمینه تربیتی باارزشی به دست آمده بود! فقط تصور کنید!

یک روایت ناب از جنگ

سعید تاجیک، یک نوجوان جنوب‌شهری است. شجاعت جنوب‌شهری و صداقت آن‌ها در جای‌جای کتاب هست. حتی علیه خودشان! از ویژگی‌های مهم این کتاب یکی همین است که اعترافات فراوانی از ترسیدن‌ها و «کپ» کردن‌ها دارد. حتی آن‌قدر صداقت دارد که بگوید در فلان عملیات، موقع عقب‌نشینی زخمی‌ها را رها کردیم و نتوانستیم عقب بیاوریم در حالی که مثلا یکی‌شان التماس می‌کرد. روایت سعید تاجیک از اشتباهات خود و دیگر رزمندگان خواندنی و نکته‌آموز است.

هرجا که بسیجی باشد، صفا هم هست. (ص 398 همین کتاب). البته در بسیاری از موارد، نقل رفتارهای سعید تاجیک و دوستانش چیزی جز بدآموزی نیست! یعنی همه کارهای رزمندگان که قابل الگوبرداری نیست و خواننده باید یک تفکیکی بین رفتارهای خوب و بد انجام بدهد. مثلا ما حق نداریم دوست‌مان را این‌قدر به شیوه‌های... بخندانیم تا وضویش باطل شود!

یک کتاب خوب و خواندنی

گفتنی‌ها درباره این کتاب زیاد است. امروزه این کتاب را که چاپ اول در سال 1375 بوده، به عنوان یک کتاب متوسط قلمداد می‌کنند و حتی بعضی، آن را برای خواندن پیشنهاد نمی‌کنند! اما به نظر من، این کتاب یک نقطه عطف در روایت دفاع مقدس است و هنوز هم یک کتاب شاخص است. این کتاب به خوبی به ما می‌گوید که جنگ، جنبه‌های دیگری هم داشته که عمدتا مغفول مانده است. زندگی به سبک جنگ یکی از آن‌هاست. شوخ‌طبعی‌ها، افراط‌ها و اشتباهات هم بخشی از جنگ بود. شجاعت‌ها، بروز استعدادها و توانایی‌ها که جای خود. دانشگاه جبهه شاگردانی چون سعید تاجیک هم داشت. صحنه‌های دل‌خراش عقب‌نشینی‌ها هم بود.

اطلاعات کتاب‌شناختی اثر

خرید اینترنتی کتاب از فروشگاه پایداری (+)

کتاب «جنگ دوست‌داشتنی»| دفاع مقدس به روایت "سعید تاجیک"

مطالعه مبارزات انقلاب اسلامی به مثابه یک فرایند تربیتی

کتاب «مدرسه انقلاب» رمانی است برای نوجوانان.

این رمان داستان چند دانش‌آموز مدرسه‌ای در جریان مبارزات انقلاب اسلامی (به نظر حماسه سیزده آبان و تشکیل اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان) بود. کمال، حسین، علی، مجید، سعید و دوستان‌شان.

چند نکته:

1. ادبیات داستانی انقلاب اسلامی هنوز مظلوم است و جای کار فراوانی دارد.
2. نقش تربیتی معلم مدرسه در این کتاب واقعا ستودنی است. خوب در آمده است.
3. تجربیاتی که این دانش‌آموزان یاد گرفتند، رشدی که محقق شد، در واقع فرآیند تربیتی که برای آن‌ها اتفاق افتاد، جای مطالعه دارد. منظورم ضرورت مطالعه مبارزات انقلاب اسلامی به مثابه یک فرایند تربیتی است.
4. پرداخت این کتاب به روحانیت، مسجد، تظاهرات، خانواده و... نیز زیبا بود.
5. امیدبخشی و ایجاد روحیه خودباوری به نوجوانان، ضمن مرور نمونه‌های واقعی تاریخی (شکل‌گیری اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان) از برکات این کتاب است.

لذت بردم. از نویسنده این کتاب که نمی‌شناسم‌ش، تشکر می‌کنم. (درباره نویسنده)

مرتبط:

کتاب «انقلاب اسلامی» | اندیشه‌های امام خامنه‌ای، به کوشش وحید مهدوی

اطلاعات کتاب‌شناسی اثر:

چاپ قبلی کتاب با عنوان «نیمه‌شبی در حله» به همت بوستان کتاب قم منتشر شده بود.

عنوان کامل کتاب

رؤیای نیمه‌شب

نویسنده

مظفر سالاری

ناشر

کتابستان معرفت

توضیحات

چاپ ۲۳، ۲۷۸ صفحه،‌ رقعی، ۸۵۰۰ تومان. (چاپ اول: ۱۳۸۷)