يكشنبه, ۲۳ آذر ۱۳۹۹، ۰۶:۴۸ ب.ظ
کتاب روزنامه‌نگاری نوین دکتر نعیم بدیعی، حسین قندی
عناوین فصول این کتاباهمیت کتاب
این کتاب از این جهت که استادان ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی آن را نوشته اند، در کنار گستردگی مباحث آن، به عنوان یکی از منابع آزمونهای ارشد و بعضا دکتری علوم ارتباطات معرفی می شود.
نشر کتاب توسط انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی و تجربه روزنامه نگاری آقای قندی در کنار سواد علمی نویسندگان، اعتبار ویژه ای به کتاب می بخشد.
تدریس ناموفقیت آمیز روزنامه نگاری در دانشگاه‌ها
البته به نظر من، تدریس این مباحث به عنوان روزنامه‌نگاری به مثابه واحد درسی دانشگاهی، (یعنی این که درس و کلاس و امتحان داشته باشد به عنوان مباحث علمی دانشگاهی) توهین به شعور دانشجویان است و من با این کار مخالفم. خوشحالم که در دانشگاه ما (امام صادق علیه السلام) واحد روزنامه نگاری (نگارش خبر، مصاحبه و...) وجود ندارد.
دکتر محسنیان نیز در یکی از تحقیقات علمی خود به عدم ارتباط نیاز روزنامه نگاران با آموزشهای دانشگاهی روزنامه نگاری اشاره کرده اند.
راهنمایی سلیقه ای عملی روزنامه نگاری
علت مخالفت هم یکی این است که این جورچیزها بیش از هر چیز دیگر، راهنمای عملی سردبیر در کنار روزنامه نگاری هستند. شاید هم چیز دیگری نباشند.
تازه، در همین راهنمایی هم بسیار سلیقه ای عمل می شود. سلیقه ای که حتی نویسندگان کتاب در همین کتاب به آن اعتقادی نداشته اند. مثلا یک جایی نوشته اند که «سیاست‌گزاری» صحیح است و«سیاست‌گذاری» غلط است. اما خودشان چند صفحه بعد سیاست‌گذاری را با «ذال» نوشته اند. (جالبش اینه که طبق آیین نگارش فارسی دوره دبیرستان، سیاست‌گذاری یعنی وضع سیاست، بنابراین باید با «ذال» نوشته شود!)
روزنامه نگاری به مثابه علم
اگر روزنامه نگاری علم است و می خواهد در دانشگاه تدریس شود، باید چهارچوب نظری قدرتمندی برای آن ببینیم. اون وقت می شه از آموزشهای عملی هم دفاع کرد. در غیر این صورت، مباحث به شدت سلیقه ای هستند.
تقلیل روزنامه نگاری به «نگارش خبر برای مطبوعات»
نکته ای که به شدت این کتاب را تضیعف کرده، تقلیل روزنامه نگاری به «نکاتی چند خبر در مطبوعات» است. بسیاری از فصول، مستقیما درباره خبر در مطبوعات هستند. حتی آنجایی که درباره گرافیک صحبت می کند و حتی تر، فصل آخر کتاب که روزنامه نگاری توسعه نام دارد، در مورد این بحث می شود که چه چیزی خبر توسعه هست یا نیست و چه کار کنیم که یک خبر توسعه یا گزارش توسعه بنویسیم. «نگارش خبر برای مطبوعات» چیز مهمی است، اما همه روزنامه نگاری نیست. اصلا جذابیت و سرگرمی خیلی از خبر مهم ترند! نشون به اون نشونی که این روزها، همه رسانه ها (نه فقط مطبوعات)، خبر را در قالب سرگرمی ارائه می دهند! حتی تر، تو روزهای تعطیل سال نو (کریسمس) که خبری نیست، باز هم روزنامه ها منتشر می شوند! چون پول تو آگهی مطبوعاتیه!
حتی این خبرها هم خبر نیستند!
حتی تر: مشکل جای دیگری است که نویسندگان هم به آن اشاره کرده اند: فقدان تئوری جامع و مانع درباره این که خبر چیست! یعنی اگر بخواهیم یک کتاب درباره «نگارش خبر برای مطبوعات ایران» بنویسیم، باید یک چارچوب نظری خوب داشته باشیم که تکلیف من سردبیر، من خواننده، من روزنامه نگار را با خبر (شناخت و چیستی آن) در درجه اول روشن کرده باشد، سپس بیاییم درباره نگارش آن جزوه راهنمای عملی منتشر کنیم.
«نوین»ام کجا بود؟!
گرچه عنوان کتاب، روزنامه نگاری نوین است، اما به نظر می رسد، استفاده از کلمه «نوین» تنها برای تبلیغات یا ایجاد تمایز صورت پذیرفته است. نوین در این کتاب، دربرابر روزنامه نگاری سنتی نیست. در برابر پست مدرن هم نیست. اگر هست، خوب است یه جوری تبیین شود.
بهترین کتاب قابل توصیه
گرچه کتاب را از نظر نظری، ضعیف می دانم، اما از سال 1382 که با کتاب آشنا شدم، همچنان آن را بهترین کتاب آموزش روزنامه نگاری در ایران می دانم و آن را به همه علاقمندان توصیه کرده ام و می کنم. البته در مورد خیر، کتاب آقای شکرخواه و در مورد مصاحبه خبری، کتاب آقای محسنیان راد، برتری محسوسی بر دیگر کتابها دارند. حتی هنوز که سالیان از تالیف این سه کتاب گذشته است.
اطلاعات کتابشناسی کتاب روزنامه نگاری نوین/دکتر نعیم بدیعی، حسین قندی
توجه: ویرایش جدیدتری از این کتاب نیز منتشر شده است که متاسفانه در ایام نوروز در دسترس من نبود که دوباره مطالعه کنم.
فصل1: روزنامه نگاری خبری
فصل2: تهیه و تنظیم خبر
فصل3: ملاحظاتی درباره خبرنویسی
فصل4: مصاحبه
فصل5: تنظیم خبرهای گوناگون
فصل6: گزارش نویسی
فصل7: ویراستاری و مدیریت خبر
فصل 8: روزنامه نگاری توسعه
عنوان کامل کتاب:
روزنامه‌نگاری نوین
نویسندگان:
دکترنعیم بدیعی (متولد 1325) و حسین قندی
ناشر:
تهران، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی
نسخه‌ای که من خواندم:
چاپ چهارم، 1383، 496 صفحه
۹۹/۰۹/۲۳