روایت صادقانه از جنگ

جنگ دوست‌داشتنی، خاطرات سعید تاجیک است از حضور خودش در جنگ تحمیلی هشت‌ساله ایران-عراق. بنابراین تاریخ و تحلیل دفاع مقدس نیست. تصویر کلانی از نبردها و عملیات و سیر جنگ نمی‌دهد، اما چیزهای باارزشی دارد که آن را همواره خواندنی می‌کند.

تربیت در جبهه

سعید تاجیک، نوجوانی بود که تا مدت‌ها او را به جبهه راه نمی‌دادند. بزرگ‌تر که شد، با کمی تقلب توانست خودش را به جمع باصفای رزمندگان بسیجی برساند. یک رزمنده ساده که به تدریج به یک رزمنده باتجربه تبدیل شد. فرمانده دسته شد و در کوره جنگ، آب‌دیده شد. سعید تاجیک و نوجوانانی چون او در جنگ، بزرگ شدند.

می‌فرماید: «فی تقلب الاحوال علم جواهر الرجال». در شرایط غیرعادی است که معلوم می‌شود یک نفر چند مرده حلاج است. استعدادها و ظرفیت‌های انسان شناخته می‌شود. تو شرایط سخت و پیش‌بینی‌نشده زندگی در جنگ، چه زمینه تربیتی باارزشی به دست آمده بود! فقط تصور کنید!

یک روایت ناب از جنگ

سعید تاجیک، یک نوجوان جنوب‌شهری است. شجاعت جنوب‌شهری و صداقت آن‌ها در جای‌جای کتاب هست. حتی علیه خودشان! از ویژگی‌های مهم این کتاب یکی همین است که اعترافات فراوانی از ترسیدن‌ها و «کپ» کردن‌ها دارد. حتی آن‌قدر صداقت دارد که بگوید در فلان عملیات، موقع عقب‌نشینی زخمی‌ها را رها کردیم و نتوانستیم عقب بیاوریم در حالی که مثلا یکی‌شان التماس می‌کرد. روایت سعید تاجیک از اشتباهات خود و دیگر رزمندگان خواندنی و نکته‌آموز است.

هرجا که بسیجی باشد، صفا هم هست. (ص 398 همین کتاب). البته در بسیاری از موارد، نقل رفتارهای سعید تاجیک و دوستانش چیزی جز بدآموزی نیست! یعنی همه کارهای رزمندگان که قابل الگوبرداری نیست و خواننده باید یک تفکیکی بین رفتارهای خوب و بد انجام بدهد. مثلا ما حق نداریم دوست‌مان را این‌قدر به شیوه‌های... بخندانیم تا وضویش باطل شود!

یک کتاب خوب و خواندنی

گفتنی‌ها درباره این کتاب زیاد است. امروزه این کتاب را که چاپ اول در سال 1375 بوده، به عنوان یک کتاب متوسط قلمداد می‌کنند و حتی بعضی، آن را برای خواندن پیشنهاد نمی‌کنند! اما به نظر من، این کتاب یک نقطه عطف در روایت دفاع مقدس است و هنوز هم یک کتاب شاخص است. این کتاب به خوبی به ما می‌گوید که جنگ، جنبه‌های دیگری هم داشته که عمدتا مغفول مانده است. زندگی به سبک جنگ یکی از آن‌هاست. شوخ‌طبعی‌ها، افراط‌ها و اشتباهات هم بخشی از جنگ بود. شجاعت‌ها، بروز استعدادها و توانایی‌ها که جای خود. دانشگاه جبهه شاگردانی چون سعید تاجیک هم داشت. صحنه‌های دل‌خراش عقب‌نشینی‌ها هم بود.

اطلاعات کتاب‌شناختی اثر

خرید اینترنتی کتاب از فروشگاه پایداری (+)

کتاب «جنگ دوست‌داشتنی»| دفاع مقدس به روایت "سعید تاجیک"

کتابی که فراتر از انتظارم ظاهر شد

کتاب «اخراجی‌ها»|خاطرات سردار شهید حاج احد محرمی علافی (دایی)
نویسنده: غلامرضا قلی‌زاده/ مصاحبه‌کننده: موسی غیور

با شنیدن نام «اخراجی‌ها» فیلم‌های سه‌گانه مسعود ده‌نمکی در خاطره‌ها زنده می‌شود؛ هرچند فضای این کتاب هم در دفاع مقدس می‌گذرد، اخراجی‌های قصه ما ترک هستند و سال 1359 از سپاه تبریز اخراج شدند!

احد محرمی علافی (دایی): متولد 1327- شهادت 1382

قهرمان قصه ما، در فقر و سختی بزرگ شد. از همان کودکی کار می‌کرد و ظلم و ستم دوران ستم‌شاهی را به چشم دید و با همه وجودش درک کرد. حق‌جو، مبارز و عدالت‌خواه بود و به همین دلیل قبل از انقلاب بارها از شغل‌های گوناگون اخراج شد. انسان شریف، ساده و رک‌گویی بود. از خاطرات جریان کودکی، نوجوانی، فرار (؟!) از سربازی، قبل و آستانه پیروزی انقلاب که بگذریم، از مجاهدت‌های پس از انقلاب او در ایجاد آرامش و امنیت در تبریز، سرکوبی خان‌ها و غائله کردستان نمی‌توان گذشت. او خاطراتش را بی‌پرده روایت کرده و از جفایی که انقلابی‌ها بر سر هم آوردند نیز گفته است؛ از اختلافاتی که برخی در سپاه تبریز پیش آوردند و اختلافاتی که به جبهه‌ها هم کشیده شد. او نه فقط ناگفته‌های پشت جبهه که ناگفته‌های جنگ مثلاً عقب‌نشینی عملیات بدر را هم گفته است. او حتی گفت سال اول جنگ در دانشگاه تبریز ماند و به امثال او اجازه حضور در جبهه نمی‌دادند. او خودسری‌های خود را هم بازگو کرده است و اعتراف کرده در جریان فتح خرمشهر هرچند فرمانده گردان بوده اما بسیاری از چیزها را نمی‌دانسته و در جبهه آن‌ها را یاد گرفته است. او حتی درباره آلمانی‌ها که برای معالجه به آن‌جا رفت، جانب انصاف را رعایت کرده است.

آنانی که تاریخ تحلیلی دفاع مقدس را خوانده‌اند، از خواندن خاطرات این‌گونه که توصیف جزیی از عملیات‌ها دارد، استفاده بیشتری خواهند برد؛ مثلاً عملیات رمضان و بدر خیلی خواندنی شده‌اند.

با خواندن این کتاب، بارها به احد عزیز آفرین گفتم، خندیدم، گریه کردم و نگران میراث گران‌بهایی هستم به آسانی به دست نیامده و به دشواری حفظ شده است. جواب آن همه ایثارگری‌ها را چگونه خواهیم داد؟

از آقای موسی غیور که زحمت مصاحبه این کتاب (و نیز کتاب نورالدین پسر ایران) را کشید و آقای غلامرضا قلی‌زاده که زحمت ترجمه (از ترکی به فارسی) و نویسندگی کتاب را کشیدند، تشکر می‌کنم. صد حیف که کتاب آن شهید عزیز قربانی بی‌مهری‌ها و اختلافات شد و تا پیش از شهادت او اجازه انتشار نیافت. صد حیف که این کتاب هنوز در مقیاس کشوری دیده نشده است. صد امید که جوانانی که در گوشه و کنار این کشور کار فرهنگی می‌کنند، کتاب‌های شهدا را از کنج عزلت و غربت برهانند.

به نظر حقیر با ویرایش مجدد، نثر کتاب، یکدست و خواندنی‌تر خواهد شد. کما این‌که گاهی به نظر می‌رسید مطالب صرفاً پیاده‌سازی و ترجمه شده‌اند و چنان‌که بایدوشاید تنظیمی صورت نگرفته است. مطالبی که بین الهلالین و در پاورقی‌ها آمد، نسبتاً خوب در نیامده بودند؛ اما محتوای کتاب و زحمات پدیدآورندگان آن‌قدر خوب است که از خواندن کتاب، پشیمان نخواهید شد.

عنوان کامل کتاب:

اخراجی‌ها: خاطرات سردار شهید حاج احد محرمی علافی (دایی)

نویسنده:

غلامرضا قلی‌زاده (متولد 1344)

مصاحبه‌کننده:

موسی غیور (متولد 1347)

ناشر چاپ جدید:

قم: مؤسسه سرلشکر شهید حاج احمد کاظمی

چاپ قبلی:

(اول، 1383، شرکت تعاونی مسکن جماران تبریز)

چاپ دوم:

1393، 488 صفحه، مصور. 15000 تومان.

خرید اینترنتی: manvaketab.ir